Introduction

As promised, following the blog “Choosing life” I will describe a number of personal experiences to explain and make concrete what is discussed in this blog. Personal experiences are really important to me, because the way spirituality takes shape is always personal and not transferable. It is of course possible to follow what others are experiencing. Good descriptions also help, but most spiritual reflections only really become clear when you experience it yourself. Then you’ll recognize it immediately and especially the details. They are important. Experiencing divine presence is always in the details, never in the big picture. It is the hidden light.

Divine presence

The ego always looks for things that are grand and compelling and selfishness is exactly what you want to avoid: thinking that you create and control your own spirituality. The body cannot exist on its own and is always seeking nourishment and safety. Those are the biggest blocks to feeling divine presence. After all, they are the exact opposite of this presence. God’s presence needs nothing, wants to give everything and is formless. It takes the form we recognize in our material existence. Like water flowing into a pit. The water takes the shape of the pit. If you want to experience God’s presence, you must at least have the desire to develop the same qualities. Otherwise you will never recognize it.

How do you feel God’s presence?

The following Logos 17 from the early Christian Gospel of Thomas perfectly describes how to experience the divine presence:

Jesus says:

I will give you

What eye has not seen

And what ear has not heard

And what hand has not touched

And what has not entered the human heart.

In 1 Corinthians 2:9 a similar text is added:

What God has prepared for those who love Him.

It is clear that this Logos deals with experiences that are separate from our senses and therefore from our body. Have you ever wondered what precedes a thought?

It is a mysteriously experience which is familiar at the same time. It is a darkness that I experience as a filled void. There is no time, distance or movement. It looks like a silence, but then it is a dynamic silence. Everything is so airy that afterwards you cannot say that you have seen, heard or felt something, but you are 100% certain that you have experienced something new, which at the same time fits your inner self seamlessly. Something very familiar suddenly looks completely different and therefore it brings peace and gives direction. Erik van Ruysbeek rightly calls this “unground” (ongrond). It is unimaginable and a kind of being. Some say it comes from your subconscious, but that still leaves a big question. How then can it feel like a tremendous force; like true love; like eternal rest? A biblical statement is: “Do you build your house on sand or on a rock?” This place is that solid rock. “Ongrond” is at the same time a solid rock.

Subconscious

Thanks to ayahuasca I was once confronted with my subconscious. That’s a totally different experience. Rather comparable to an earthquake, where you can no longer hold on to something. A compulsive maelstrom of images and feelings that can end in depression. My subconscious does not know that peace and quiet. I live with complex PTSD and chronic trauma. In case my amygdala smells trouble, a bell will ring (Anne van den Ouwelant) and my brain will immediately go into survival mode. Thanks to ayahuasca I was able to experience that from a drugged, semi-conscious state. It is so powerful that it made me afraid and despondent. I felt my self-confidence run out like loose sand between my fingers. I couldn’t stand it. The “I” in this case is my conscious logic. I wanted to learn to let go and to trust a bit more: “no way….”

I can assure you. The above divine experiences do not automatically arise in my human heart. I do not create it and I have no control over it. I literally keep being lifted above my traumas and my survival mode. Maybe because both my conscious “I” and my amygdala completely trust these experiences and therefore stay still. And…..I notice that the bell has been ringing less and less often lately.

That was different twenty years ago. Trusting that “life” will support me while my bank account is dwindling and my home needs maintenance was next to impossible for me. The bell went off and my survival mode immediately took over everything. Yet, there is a breakthrough!! I can’t say I did that. Well, I’ve always wanted to make that breakthrough. I think, that has been my contribution: my desire to be free and my tenacity.

Gradually, confidence was added. This because I experienced time and time again that my worries about the future were unjustified. Time and again a solution came from an unexpected angle. Never too early and never too late. For a long time I had no financial buffers and I felt completely dependent on what came my way. We now have more financial resources. I think because more confidence brings more well-being and prosperity. That is why I now want and can be a safe haven for others. That seems to me to be the intention. After the example of my greatest love. How else can I transfer what I experience every day? People call me a Sunday child. I was also born on a Sunday. However, I don’t see it as luck. It’s grace.

What God has prepared for those who love Him.

To love here means to love god above all else. That for you God cannot be compared to anything else. An incredibly beautiful mystery that you can fully rely on and build on. Like on a rock.

The first step towards unconditional love is realizing that you need a turnaround in your life in order to be free of everything from the past and your fears about the future. The first moment is when you realize that you can only be free when you recognize that you grieve, fear and crave justice. Because then you can do something about it. Taking steps to free yourself from everything in daily life that you no longer want to invest in. At that moment you can also accept that you are both in one. Man with everything that goes with it and “unfounded” as a rock.

“Blessed are the mourners, for they shall be comforted”

“Blessed are the pure in heart for they shall see God”

In Jewish mysticism, the further steps towards fully loving God are described in detail. In the beginning, the darkness I mentioned really feels like an empty dark hole. Only later do you realize that it was you who turned it into a void. I’ll come back to that later.

Inleiding

Zoals beloofd, beschrijf ik aansluitend op de blog “Choosing life” een aantal persoonlijke ervaringen waarmee ik probeer toe te lichten en te concretiseren wat er in deze blog aan de orde komt. Persoonlijke ervaringen vind ik echt belangrijk, want de manier waarop spiritualiteit vorm krijgt is altijd persoonlijk en niet overdraagbaar. Het is uiteraard wel mogelijk om te volgen wat anderen meemaken. Goede beschrijvingen helpen ook maar de meeste spirituele bespiegelingen worden pas echt duidelijk als je het zelf meemaakt. Dan herken je het onmiddellijk en vooral de details zijn dan belangrijk. Het ervaren van goddelijke aanwezigheid zit altijd in de details, nooit in de grote lijnen. Het is het verborgen licht. 

Gods aanwezigheid

Het ego zoekt altijd naar dingen die groots en meeslepend zijn en egoïsme is precies wat je wilt vermijden: het denken dat jij jouw eigen spiritualiteit schept en onder controle hebt. Het lichaam kan niet op zichzelf bestaan en zoekt altijd voeding en veiligheid. Dat zijn de grootste blokkades om Gods aanwezigheid te voelen. Ze zijn immers exact het tegenovergestelde van deze aanwezigheid. Gods aanwezigheid heeft niets nodig, wil alles geven en is vormloos. Het neemt de vorm aan die wij in ons materiële bestaan herkennen. Zoals water in een kuil stroomt. Het water neemt de vorm van de kuil aan. Als je Gods aanwezigheid wilt ervaren zal je op zijn minst het verlangen moeten hebben om dezelfde eigenschappen te ontwikkelen. Anders zal je het nooit herkennen.

Hoe voel je Gods aanwezigheid ?

De volgende logos 17 uit het vroegchristelijke evangelie van Thomas beschrijft perfect hoe de goddelijke aanwezigheid ervaren kan worden:

Jezus zegt:

Ik zal u geven

Wat oog niet heeft gezien

En wat oor niet heeft gehoord

En wat hand niet heeft betast

En wat in het mensenhart niet is opgekomen.

In 1 Corinthiers 2:9 wordt aan een vergelijkbare tekst nog toegevoegd:

Wat God heeft voorbereid voor hen die Hem liefhebben.

Het is duidelijk dat het in dit logos gaat om ervaringen die los staan van onze zintuigen en daarmee van ons lichaam. Heb je je wel eens afgevraagd wat er voorafgaat aan een gedachte?

Het is een mysterieuze ervaring die tegelijkertijd heel bekend is. Het is een duisternis die ik ervaar als een gevulde leegte. Er is geen tijd, afstand of beweging. Het lijkt op een stilte maar dan wel een creërende stilte. Alles is zo vluchtig dat je achteraf niet kan zeggen dat je iets gezien, gehoord of gevoeld hebt, maar je weet 100% zeker dat je iets nieuws hebt ervaren, dat tegelijkertijd naadloos bij je past. Iets heel bekends ziet er ineens totaal anders uit en daardoor brengt het rust en geeft het richting. Erik van Ruysbeek noemt dit terecht “ongrond”. Het is onvoorstelbaar en een soort (bewust)zijn. Volgens sommigen komt het uit je onderbewuste, maar dan blijft er nog een grote vraag over. Hoe kan het dan dat het voelt als een enorme kracht; als ware liefde; als eeuwige rust?  Een bijbeluitspraak is: ”Bouw jij je huis op zand of op een rots?” Deze plek is die stevige rots. Ongrond is tegelijkertijd een rots.

Onderbewuste

Dankzij ayahuasca ben ik ooit geconfronteerd met mijn onderbewuste. Dat is een totaal andere ervaring. Eerder vergelijkbaar met een aardbeving waar je je niet meer kan vasthouden aan iets. Een dwangmatige maalstroom van beelden en gevoelens die kan eindigen in een depressie. Mijn onderbewuste kent die rust en die stilte niet. Ik leef met complexe PTSS en chronische trauma’s. Als mijn amygdala onraad ruikt gaat er een belletje rinkelen (Anne van den Ouwelant) en gaan mijn hersenen onmiddellijk in de overlevingsstand. Ik heb dat dankzij ayahuasca kunnen ervaren vanuit een gedrogeerde, half bewuste toestand. Het is zo krachtig dat ik er bang en moedeloos van werd. Ik voelde mijn zelfvertrouwen als los zand tussen mijn vingers weglopen. Ik kon er niet tegenop. Ik is in dit geval mijn bewuste logica. Ik wilde leren meer los te laten en meer te vertrouwen: “geen sprake van..”

Ik kan u verzekeren. Bovenstaande godservaringen komen niet vanzelf in mijn mensenhart op. Ik creëer het niet en ik heb er geen controle over. Ik word letterlijk steeds weer boven mijn trauma’s en mijn overlevingsstand uitgetild. Misschien wel omdat er nooit een belletje afgaat. Dat zowel mijn bewuste “ik” als mijn amygdala deze Godservaringen volkomen vertrouwt. En…..ik merk dat het belletje de laatste tijd steeds minder vaak afgaat.

Dat was twintig jaar geleden wel anders. Vertrouwen dat “het leven” jou steunt terwijl je bankrekening slinkt en je huis onderhoud nodig heeft, was voor mij zo goed als onmogelijk. Het belletje ging af en mijn overlevingsstand nam direct alles over. Toch is dit doorbroken!! Ik durf niet te zeggen dat ik dat gedaan heb. Wel dat ik het altijd heb willen doorbreken. Dat is mijn bijdrage geweest: mijn verlangen om vrij te zijn en mijn vasthoudendheid.

Gaandeweg is daar het vertrouwen bijgekomen. Dit omdat ik keer op keer meemaakte dat mijn zorgen over de toekomst onterecht waren. Steeds weer kwam er vanuit een onverwachte hoek een oplossing. Nooit te vroeg en nooit te laat. Lange tijd had ik geen financiële buffers en ik voelde mij volkomen afhankelijk van wat mij tegemoet kwam. Inmiddels hebben wij meer vlees op de botten. Ik denk omdat meer vertrouwen meer welzijn en welvaart brengt. Daarom wil en kan ik nu een veilige haven zijn voor anderen. Dat lijkt mij de bedoeling. Naar het voorbeeld van mijn grootste liefde. Hoe kan ik anders overdragen wat ik dagelijks ervaar? Mensen noemen mij een zondagskind. Ik ben ook op een zondag geboren. Ik zelf zie het echter niet als geluk of mazzel.

Wat God heeft voorbereid voor hen die Hem liefhebben.

Liefhebben wil hier zeggen dat je god liefhebt boven al het andere. Dat God voor jou niet te vergelijken is met iets anders. Een onvoorstelbaar mooi mysterie waar je volledig op kunt vertrouwen en bouwen. Als op een rots. 

De eerste stap in de richting van onvoorwaardelijke liefde is dat je beseft dat je in je leven een omkering nodig hebt om vrij te kunnen zijn van alles uit het verleden en jouw angsten voor de toekomst. Het eerste moment is dat je beseft dat je alleen vrij kan zijn als je erkent dat je treurt, bang bent en snakt naar rechtvaardigheid. Want dan kan je er wat aan doen. Stappen nemen om jezelf te bevrijden van alles in het dagelijkse leven waar jij niet meer in wilt investeren. Op dat moment kan je ook accepteren dat je beide in één bent. Mens met alles wat daar bij hoort en “ongrond” als een rots.

“Zalig de treurenden, want zij zullen worden getroost”

“Zalig de reinen van hart want zij zullen God zien”

In het begin voelt de duisternis die ik noemde ook echt als een leeg donker gat. Pas later merk je dat jij het was die er een leegte van maakte.

De weg van de tsaddieq

In de joodse mystiek zijn de verdere stappen naar het volledig liefhebben van God nauwkeurig beschreven:

De weg van het leren. Het gaat hier om de prioriteiten anders leren stellen. In dit geval betekent het tijd nemen voor de studie van de Talmoed en Tora. Dat we een bepaalde hoeveelheid tijd van ons leven wijden aan het nastreven van spirituele wijsheid. Voor de Joodse leraren is het regelmatig bestuderen van de Tora een absolute voorwaarde voor verdere stappen op deze ontwikkel weg. Zo is de weg van het leren het proces van het verfijnen van ons bewustzijn door elke dag te besteden aan het bestuderen van verheffende teksten.

De weg van respect gaat over het ontwikkelen van de eigenschap van zorgvuldigheid. Er zijn volgens sommigen drie dingen die afbreuk doen aan ons vermogen om zorgvuldigheid te ontwikkelen in ons leven: Te veel betrokkenheid bij wereldse zaken, te veel frivoliteit en teveel contacten met mensen in gebieden met een lager bewustzijn. De weg van respect leert ons dat we nooit het recht hebben om anderen te veroordelen. Wat als iemand die je kent Verhaal van de vrek

De weg van vrijgevigheid.

De weg van barmhartigheid.

De weg van zelfbeperking.

De weg van reinheid

De weg van vreugde

De weg van onzelfzuchtigheid

De weg van eerbied

De weg van gelijkmoedigheid

De weg van het eeuwige leven

Het is een mysterie dat het leven ons draagt. Het gaat mijn verstand te boven, maar dat heb je met een mysterie. De rechter hersenhelft kent geen taal of definities. Voor mij is het een geruststelling dat ik diep van binnen weet hoe het werkt en dat ik het vertrouw. Ik ben daar overigens niet bijzonder in. Iedereen heeft dat kompas aan boord. Als je dat kompas volgt, dan merk je achteraf dat op een onverklaarbare wijze dingen in je omgeving gebeuren die naadloos aansluiten bij wat er innerlijk bij je speelt. Soms is dat een flinke les die je verder brengt en soms is het een nieuwe uitdaging, dan weer een ziekte en op een ander moment is het de verzekering die uitbetaalt. Ik weet dat dingen toevallig kunnen gebeuren, maar het gaat hier over veel meer dan toeval of synchroniciteit. Voor mij is toeval iets dat je toe valt op een moment dat je zoekt. Picasso schijnt ooit gezegd te hebben: “Je ne cherche pas, je trouve”. Ik zoek niet, ik vind. Kunstenaars en musici kennen dit fenomeen als geen ander. Het gaat om het vinden van de flow waarin alles één geheel wordt: muzikant, instrument en publiek. In andere blogs heb ik dit uitgebreid beschreven. Ik ervaar dat soort momenten ook in het gewone leven. Ik beleef dan dat ik deel uitmaak van een immens groot creatieproces en dat ik een personage ben in dat verhaal en als ik daarvoor kies dat ik dat verhaal mede vorm kan geven. Je zegt dan met hart en ziel dat je wilt wat het verhaal wil. Je kan ook bidden: ”Uw wil geschiedde. Op aarde zoals in de hemel”. Dan ga je co-creëren en dan komt er een wisselwerking waardoor het leven ook jou gaat dragen. Je maakt dan mee wat Picasso bedoelde. Je zoekt niet meer, je luistert en voelt intuïtief aan welke kant het proces opgaat. Dat is het mooiste dat er is. Je voelt rust, kracht en vrijheid. Alles werkt mee. Op dat soort momenten vallen je zorgen en angsten direct weg. Gedoe over wat er in het verleden gebeurd is en bedenksels over wat er in de toekomst zou kunnen gebeuren. Ik krijg dan behoefte om even diep adem te halen en bewust te genieten van het moment. Ik kies dan bewust voor de kwaliteiten van mijn rechter hersenhelft. Daarna kan ik weer kiezen voor mijn linker hersenhelft en voor het organiseren van de dagelijkse dingen die gebeuren moeten.

Je maakt jouw eigen keuzes, maar ik heb ervaren dat je daarin niet autonoom bent. Je kan proberen zo veel mogelijk je eigen gang te gaan, maar ook dan maak je deel uit van dat ene verhaal. Vraag jezelf eens af hoe het mogelijk is dat de organen in jouw lichaam perfect functioneren zonder dat jij daarover hoeft na te denken? Je kan hun functioneren frustreren met jouw leefstijl, maar je kan ze niet aan of uit zetten. Zo zijn er veel dingen in jouw leven die jou dragen en waar je weinig weet van hebt. Uiteindelijk is de enige echte vrije keuze die je hebt: het leven te vertrouwen of niet. En een echte keuze maak je niet half, maar volledig: met hart en ziel. Dit is een universele wet en die kent geen geitenpaadjes. Als ik het leven vertrouw hoef ik het niet te begrijpen. Als ik het (een beetje) niet vertrouw zal ik het mysterie eerst willen begrijpen. Maar dat is vergeefse moeite want ik heb de middelen niet in huis om dit mysterie te begrijpen. Onze hersenpan en onze sensoren kunnen er niet veel mee. Wij weten veel van de tastbare wereld, maar bijna niets over dit mysterie. Dat is dus geen optie. Dan kan ik alleen nog accepteren dat het een mysterie is en in de praktijk leren hoe het werkt.

Als ik het leven vertrouw is het van belang te accepteren dat echt alles mogelijk is: zowel rampen als wonderen. Wij mensen maken het onderscheid tussen rampen en wonderen. Het mysterie kent dat onderscheid niet. Iemand die ongeneeslijk ziek is wordt net zo gedragen door het leven als iemand anders. Vaak juist heel intensief. Mijn zwager die niet lang meer te leven had vanwege kanker, had het over een onzichtbare hand die hem droeg. Hij kon het niet goed uitleggen. Het is anders dan je gewend bent, omdat je de kaders van menselijke systemen en wetten gewend bent. Na een periode waarin hij heel erg bang was en de strijd aanging met zijn ziekte, kwam een fase waarin hij berustte. Al wilde hij tot op het laatst duizendmaal liever dat het anders was, uiteindelijk heb ik hem in alle rust en vrede de beker zien drinken waarmee hij voor euthanasie koos. Hij was anders langzaam gestikt. Het heeft een diepe indruk op mij gemaakt. Ik had nog nooit iemand gezien, die zo’n diep vertrouwen had in het mysterie.

Ook in minder extreme omstandigheden draagt het leven ons. Sommige mensen zijn zich daar bewust van. Wetenschappers hebben het over een andere levenshouding die meer geluk brengt. Zij kunnen vergelijkende onderzoeken doen in de levens van gewone mensen. Wat mij betreft heeft het te maken met een diep innerlijk vertrouwen dat het leven dat ik in mij voel tegelijkertijd ook mijn bron is en dat die bron de hoogste en grootste kracht op aarde is. Niets is er mee te vergelijken. Die bron creëert leven en zolang we het niet vertrouwen, kan dat leven ook eindigen met de dood. De meesten van ons geloven liever in de dood dan in het leven. Dat is tenminste bekend en begrijpelijk. Als je gelooft in de dood dan eindigt altijd alles. In het leven veranderen dingen, zoals de seizoenen. Maar de bron van het leven is eeuwig en verandert niet. Het leven (liefde en waarheid) is een ruste én beweging (Evangelie van Thomas, Logos 50)^* Deze rust is niet zomaar de rust na een lange reis of strijd. Het is een rust die hoort bij het licht dat rechtstreeks uit de bron komt. Het is het verborgen hemelse licht dat G-d in het begin op de eerste dag creëerde toen hij het licht twee keer noemde: “daar zij licht! en daar werd licht”. (Genesis 1). Sommige mensen noemen het Tao.

De Joodse mystiek leerde mij bijzonder veel over dat ene mysterieuze creatieproces waar wij deel van uitmaken. Ik leerde stukje bij beetje hoe het werkt en ik leerde hoe wij mensen ermee om kunnen gaan. Daardoor ben ik de werking van het leven gaan vertrouwen. Tot voor kort vierde ik nooit mijn verjaardag. Zo leuk vond ik het leven niet. Inmiddels wil ik graag dat vrienden “lang zal hij leven in de gloria” voor mij zingen. Dat is mijn belangrijkste cadeau. 

In de komende tijd wil ik in een aantal blogs proberen zo veel mogelijk herkenbare ervaringen aan te dragen, zodat het duidelijk wordt dat het voor niemand een “ver-van-mijn-bed-show” hoeft te zijn. We weten allemaal diep van binnen heel goed hoe het zit. Het vraagt echter wel moed om de onrechtvaardigheid, het egoïsme en de gewelddadigheid van onze maatschappij als abnormaal te beschouwen en een levenshouding te kiezen die ja zegt tegen het mysterie. Je bent wel in deze wereld, maar je hoeft niet van deze wereld te zijn.

^*Logos 50

Jezus zegt:

Als ze jullie vragen, Waar komen jullie vandaan?

antwoordt hen dan, Wij komen uit het licht, waar het licht ontstaat en bestaat en zich in onze evenbeelden openbaart.

Als ze jullie vragen: Wie zijn jullie?

antwoordt dan: Wij zijn de kinderen van het licht en wij zijn de uitverkorenen van de levende Vader.

Als ze jullie vragen: Wat is het teken, dat jullie Vader in jullie is?

antwoordt hen dan: het is een ruste en beweging