Rond de jaarwisseling nam mijn vrouw mij mee naar de tentoonstelling van Mark Rothko in het Haagse Gemeentemuseum.

Zij had vooraf mijn interesse al gewekt met de opmerking dat Rothko een bijna magische schilder is, die laag over laag schildert en een beleving teweeg brengt als je zijn werk ziet. “Als je moet huilen, dan kan het zijn dat je dezelfde religieuze ervaring hebt als ik toen ik het schilderij maakte…”(M.Rothko). Dit zou vooral komen door zijn gebruik van kleuren. Uit ervaring weet ik dat als een kleurenreeks ontstaat na laag-over-laag schilderen, die kleuren een ondefinieerbare diepte krijgen en uniek zijn. Het is voor mij een prachtige metafoor voor authentieke en autonome creativiteit met een grote “C”. Ik verwachtte dan ook een prachtig kleurenspel toen ik de zalen binnenstapte, maar er gebeurde iets anders dat me dieper raakte en dat ik lang niet goed kon omschrijven. Mijn zoon stond naast me en vroeg:”Gaat het wel goed pa ?”  

Ik werd in mijn ziel geraakt. Maar waardoor ? Ik kreeg iedere keer weer als ik naar het schilderij keek een soort kippenvel, maar dan aan de binnenkant van mijn hele lijf. De schilderijen zonder voorstelling, raakten mij het diepst. Zodra een schilderij iets voorstelde, ontbrak het kippenvel. Ik neem aan dat de kleuren combinatie resoneerde met iets van binnen… 

Voor het eerst beleefde ik dat een schilderij iets in mijn lichaam deed ontwaken, dat ik tot nog toe alleen met mediteren of verliefdheid kon oproepen. Geen voorstelling, dus geen houvast, maar ook geen ontwrichting. Ik vond het echt prettig en liefdevol dat mij chaos – kwantum soep werd aangeboden.  Als televisiekijker ben ik zo gewend om kant en klare plaatjes aangereikt te krijgen. Dan ben ik toeschouwer en consument. Maar in dit geval draaide het om. De schilder zorgde slechts voor een toestand die bij mij allerlei emoties en gedachten opriep. Ik ging na verloop van tijd daardoor zelf beelden maken. Ik was geen consument meer, maar producent. Ik beleefde vooral wat er gebeurde tussen mij en het schilderij. Het ging er niet om wat ik precies zag, maar wat het me deed. Doordat Rothko laag over laag schilderde, zag ik beeld over beeld en beleefde ik diepere werelden achter de direct zichtbare verflagen. Dit associeerde ik met religieuze ervaringen. Ik ben daarna gaan onderzoeken of ik een vergelijkbare beleving kon hebben met andere schilderijen. En…sommige schilderijen van Mondriaan kregen, dankzij mijn ervaring met Rothko, een nieuwe betekenis. Boogie Woogie werd ineens een sensatie. Ik keek niet meer, maar voelde en beleefde en ik bleek van Mondriaan wel enige voorstelling te kunnen verdragen. Ook bij hem voelde ik iets in mij wakker worden. 

Spiegel voor de ziel

Deze manier van schilderen is een prachtige metafoor voor de manier waarop het dagelijkse leven een spiegel kan zijn voor je eigen ziel. Ook onder de ‘vormen’ van alle dag, beleef ik momenten die mijn ziel raken. Niet door wat ik zie of wat er gebeurt, maar door wat het me doet. Het roept specifieke rimpelingen op: een beklemming of juist huppeltje van het hart. Soms zijn er inzichten. Dit gaat de hele dag door 24/7; dag in dag uit. Mijn relatie met mijn innerlijke kompas, mijn innerlijke waarnemer bepaalt of ik de realiteit om mij heen bewust beleef of niet. Als er nauwelijks ruis op de lijn zit in die relatie, dan reageert mijn lijf feilloos, als een antenne, op gebeurtenissen die resoneren met iets van waarheid, schoonheid of een dieper weten in mijn-Zelf. Zo kom je achter de vraag: “Wie of wat ben ik ?”

Veel mensen denken dat die waarnemer ergens achter je ogen zit, maar ik ben er van overtuigd dat die waarnemer rond je hartstreek zit. Dat weet ik omdat je daar voelt en beleeft. Niet in je hoofd. 

Als jouw ego je leven regeert ben je vervreemd van je innerlijke zelf en lijkt het alsof jouw hoofd (en zijn angsten) je innerlijke waarnemer is. Deze vergissing ontstaat als je gedrag en overtuigingen overneemt van anderen, zonder ze echt te (ver)kennen. Vervreemding is het gevolg. 

Als je mensen vraagt:”Wat is mooi of wat is echt ?” Dan krijg je vrij snel een voorbeeld terug. Maar als je vraagt:”Definieer waarheid, liefde of schoonheid ?”. Dan wordt het muisstil. 

Weet een vis wat water is ? Kan een oog omschrijven wat zien is ? 

Kan je iets definiëren of uitleggen dat onderdeel is van je innerlijke Zelf ? Je kan het beleven, maar die beleving zo uniek dat een ander het niet helemaal begrijpt, want die kent het niet zoals jij het kent. Hoe leer je dan van je ervaringen en hoe kom je dan dichter bij een antwoord op de vraag:”Wie ben ik echt ?”

Wat wel kan 

Je kan je-Zelf bewustworden van wat je beleeft. Als jouw lijf iets ervaart, kan jouw innerlijke kompas de reactie van je lijf emotioneel en verstandelijk interpreteren en putten uit jouw onderbewuste en uit de bewuste files in jouw innerlijke database van www.belevingen.com. De meest voorkomende automatische reactie is om een ervaring te herkennen en snel te plaatsen in de mappen ‘Moeilijk’ of ‘Makkelijk’. Een onherkenbare ervaring is al gauw bedreigend en wordt daardoor genegeerd of onbewust buitengesloten. “Zag je die vrouw, die van het dak sprong, niet naast je op de stoep vallen ?” “Nee ?..Hoe kan dat ?”: vroeg een nicht van me ’s ochtends aan haar collega’s op kantoor. Zij was gek, zeiden ze: “Geen tijd hiervoor, hup aan het werk”.

Als je jezelf echt wilt leren kennen en wilt groeien in bewust-zijn, dan is het de kunst om iedere ervaring te zien als een unieke kans om je-Zelf beter te leren kennen. Ongeacht of die ervaring goed of slecht, mooi of lelijk is. Dan ga je iedere ervaring onderzoeken totdat je ziet hoe uniek die is en je gaat zien wat die ervaring jou probeert te vertellen. Dit moet Rothko voor ogen hebben gehad toen hij zijn schilderijen maakte.

Als gids en mentor in een wereld vol ervaringen en beleving, wil ik (jonge) mensen leren hoe ze dankzij hun dagelijkse ervaringen dichter bij hun unieke innerlijke kracht en creativiteit kunnen komen. Gewoon jeZelf de juiste vragen stellen. Ik help je ook om vol te houden zodat je doorgaat met zoeken als het antwoord moeilijk is of zo nieuw dat je de neiging hebt om het te negeren.